In de verkiezingsprogramma’s van de Vlaamse politieke partijen zullen ongetwijfeld boompjes worden opgezet over de regeldrift en de noodzaak er paal en perk aan te stellen. Je kan het inderdaad niet zo gek bedenken of Vlaanderen schiet in actie om het te regelen. Tijdens een debat over de “interne staatshervorming”, dat is de hervorming van het intern bestuur van Vlaanderen, hoorde ik Vlaams volksvertegenwoordiger Joris Van Hauthem (VB) het voorbeeld geven van een omzendbrief over de bevlagging van openbare gebouwen. Ja, als ook al een Vlaams Belanger aanklaagt dat het overdreven is dat de overheid bepaalt wanneer en hoe haar gebouwen en die van provincies en gemeenten met een Leeuwenvlag dienen te worden gesierd, moet de regeldrift echt alle regelmakers zelf hoog zitten!

Bovendien regelt de omzendbrief van elf (11) bladzijden ook hoe en wanneer het Vlaams volkslied dient te worden uitgevoerd. De waarheid gebiedt te zeggen dat ook de federale overheid zich al sinds 1974, wanneer ze er op een zomerse julidag de eerste koninklijke besluiten over uitvaardigde, met deze staatszaken heeft bezig gehouden. De KB’s werden sindsdien vier keer gewijzigd. Na opeenvolgende staatshervormingen kregen deze met een Vlaams decreet van 1990 nog een kers op de taart, die op zijn beurt ook al drie keer werd vervangen.

Het zal u verbazen, maar de eerste bepaling van de omzendbrief stipuleert dat de Vlaamse vlag in elk geval moet uitgehangen worden op 11 juli, de officiële feestdag van de Vlaamse Gemeenschap. Daarnaast moet de Vlaamse vlag ook wapperen als de Belgische en de Europese vlag flapperen.

De rondzendbrief somt de zestien verplichte dagen van het jaar op en de dag van de Europese verkiezingen, zonder vergeten te vermelden dat de Vlaamse vlag op 17 februari halfstok moet hangen. Voor wie zijn vaderlandse geschiedenis niet meer zo goed kent, op 17 februari 1934 tuimelde in Marche-les-Dames aan de Maas koning Albert I van een rotspartij, met een dodelijk gevolg. Die dag werd uitverkoren om de overleden leden van de Belgische koninklijke familie te gedenken.

Om er zeker van te zijn dat geen enkel bestuur of geen enkele onder Vlaamse voogdij ressorterende overheidsdienst het zou wagen een kans te missen om de Vlaamse Leeuw te laten klauwen, vermeldt de rondzendbrief, in vetjes, dat de Vlaamse vlag moet worden gehesen, telkens als de Belgische of de Europese vlag de mast bestijgt, ook als het niet om een officiële gebeurtenis gaat.

De rondzendbrief regelt niet enkel de bevlagging van de openbare gebouwen in Vlaanderen met de Vlaamse, Europese en Belgische vlaggen. Hij geeft bovendien expliciet de toelating om op de dagen dat deze vlaggen uithangen ook nog de vlag van de gemeente of de provincie te laten waaien. Als er voldoende masten staan natuurlijk. En let wel: het gaat voor de vendels van deze lagere besturen om mogen en niet om moeten.

Ik zie de zeer zorgvuldige opsteller van de rondzendbrief in zijn kantoor in Brussel al nadenkend naar zijn scherm staren. Wat zou er nog geregeld kunnen worden? O ja, natuurlijk! Stel je voor dat een of andere ambtenaar in een gemeente het in zijn hoofd haalt om de Vlaamse vlag aan de achterkant van het gebouw te hangen in plaats van naast de Europese en Belgische aan de voorkant? En als alle vlaggen samen wapperen, welke vlag krijgt dan de mooiste plaats? Het klavier van de ambtenaar raffelt en gaffelt, een nieuw hoofdstuk in de rondzendbrief krijgt gestalte: de orde van voorrang.

Alhoewel, dat raffelen is wat overdreven, over die ingewikkelde zaak moet diep worden nagedacht. Hoe meer vlaggenmasten, hoe meer vlaggen er gehesen kunnen worden. En is de belangrijkste plaats in een rij vlaggen niet de middelste? Dus krijgt elke vlag een nummer van voorrang dat dan schematisch in de omzendbrief wordt opgenomen, afhankelijk van het feit of de bevlagger zijn doeken moet verdelen over een even of een oneven aantal masten.

Omdat niet mag worden verwacht dat de verantwoordelijke bevlagger van om het even welk Vlaams openbaar gebouw slim genoeg is om daar autonoom aan te denken, verduidelijkt de omzendbrief dat het geen belang heeft of de masten aan de gevel bevestigd zijn, op het dak geplaatst zijn of voor het gebouw staan ingeplant.

Kan er misschien nog iets geregeld worden, vraagt de ambtenaar zich af. Natuurlijk: soms wil een bestuur voor een of andere gelegenheid ook al eens een andere vlag uithangen dan een officiële. De term themavlag vindt zo zijn weg in de tekst. Ook themavlaggen krijgen echter het gareel van de voorrangsregels aangegespt. Tenslotte geeft de omzendbrief nog enige praktische raadgevingen. De bevlagger moet bijvoorbeeld controleren of het hijsmechanisme wel naar behoren werkt en of de touwen niet versleten zijn. Om te vermijden dat de een of andere oetlul van een bevlagger een petieterig klein Vlaams Leeuwtje zou hijsen naast een machtig grote driekleur en een reusachtige Europese sterrenvlag, moeten alle vlaggen bovendien hetzelfde formaat hebben.

U merkt het, de rondzendbrief ademt tomeloze eerbied uit voor onze vendels. Een vlag voor een gebouw is als een neus in een aangezicht. En je weet, wie zijn neus schendt… Daarom herinnert de brief eraan dat het resultaat mooi moet zijn. De vlaggen mogen niet rond de mast gedraaid geraken. Dan moet de bevlagger ze desnoods op en neer laten om ze los te schudden. En ze moeten schoon zijn en tijdig worden vervangen. En daar valt me een lacune in de rondzendbrief op: hij schrijft niet voor op hoeveel graden de verantwoordelijke vlaggenwasser ze moet wassen.

Helaas is de ruimte voor deze blogpost te beperkt om ook het tweede deel van de rondzendbrief te behandelen, de uitvoering van het Vlaams volkslied. Ik kan u wel al verklappen dat de Vlaamse overheid zeven versies van de Vlaamse Leeuw beschikbaar houdt, verkrijgbaar op cd en voor uiteenlopend gebruik en verschillende omstandigheden bestemd.