Het is een universele wijsheid: als je mensen wat beter kent, blijken ze echt wel mee te vallen. Sinds deze week weet ik dat zelfs de Vikingen nog de kwaadsten niet waren.

En Noormannen waren al zeker niet de plunderaars, brandschatters en verkrachters waarvoor we ze eeuwenlang hebben versleten, op grond van rooms geïnspireerde bronnen. Of wat had je dan gedacht?

De grote zaal van Gemeenschapscentrum Den Breughel in Haacht was zo goed als volgelopen voor de lezing van professor Dries Tys (VUB) over “Vikingen langs de Dijle en in de Lage Landen”, een organisatie van de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring (Hagok). In het Gallo-Romeins Museum in Tongeren loopt op dit moment een prachtige overzichtstentoonstelling over de Noormannen.

De aanwezigen in Haacht vernamen van prof. Tys tal van wetenswaardigheden over de Vikings. Dat ze in de negende eeuw die verre zeereizen ondernamen, dankten de Vikings aan de (her-)uitvinding van dat grote zeil op hun snekken, waarvoor ze de wol van 200 schapen nodig hadden. De archeologie en de geschiedenis brengen stilaan een veel genuanceerder beeld van de woeste barbaren uit Scandinavië met hun strijdbijlen en gevleugelde helmen van op die oude prenten van Artis/Historia.

Ze waren inderdaad van geen kleintje vervaard, zoals echte zeemannen overal en altijd overigens, maar ze kwamen in de eerste plaats naar de Lage Landen afgezakt om er handel te drijven en zaken te doen. Ze meerden vooral in knarren aan, vertelde de prof met de onderkoelde ernst die wetenschappers zo mooi onder de knie hebben, en niet in drakkars. Knarren, legde hij uit, kennen we nog met het bijvoeglijk naamwoord oude ervoor. Dat waren de goederenschepen. Met hun drakkars stevenden ze op oorlog af.

Gedurende een beperkte periode deelden de Vikingen in onze streken zelfs de lakens uit, door hun controle over de Schelde. De Noormannen zouden volgens de Annales Fuldenses Antwerpen in 836 hebben platgebrand. Maar klopt dit wel? De Noormannen kregen in die tijd en tot in 876 inderdaad de stad en de Schelde onder hun gezag. Archeologisch onderzoek nabij het Steen toonde bovendien aan dat het vroege Antwerpen uit de negende eeuw opmerkelijke overeenkomsten vertoonde met Vikingsteden als Birka en Haithabu (Hedeby).

Antwerpen is dus een echte Vikingstad geweest. Dat is iets wat ook vandaag weinig verbazing wekt als je in een gezelschap de Antwerpenaar boven alleman heen bezig hoort over de stad en zijn parking. En met de wetenschap die vordert, zullen die Vikingwortels steeds minder tegen de borst stoten. Wie weet ontdekt een Antwerps archeoloog of historicus over enkele decennia wel het ultieme artefact of de onverdachte historische bron die de Vikingen afschildert als de brengers van beschaving en orde.

Verandering dus, zouden sommigen dat vandaag al graag noemen.