Met een slapende baby in een draagzak op haar buik duwde ze de buggy voort waarin een peuter schreide. De jonge vrouw zag er niet gelukkig uit toen ze me op het voetpad kruiste vanochtend. Kijk mij nu, vertelden haar ogen, ik heb ervoor gekozen om twee decennia van mijn leven te besteden aan het groot brengen van deze twee koters en op dit moment vind ik dat niet leuk.

Kijk, zo’n snapshots uit het ware leven zet niemand op facebook. Maar het verhaal van haar ogen deed me wel denken aan iets anders dat ik op facebook had gelezen. Ann, een van mijn nichtjes die intussen zelf moeder is van jongvolwassen dochters, zette daar deze week een foto van een indrukwekkende lijst op. Een lijst met 17 namen. Of neen, 18 om precies te zijn. De namen van mijn overgrootmoeder Hélène Bodaert-Capelle, geboren in 1878, en haar 17 (zeventien) kinderen, onder wie mijn meter Elisabeth, allemaal met hun geboortedata.

Ik herinner me mijn meme nog goed. Ze snoof. Geen coke maar snuiftabak. Door mijn kleuterogen zie ik het haar nog doen, die snuf op haar duim en dan haar duim in haar neusgat draaiend. Ik begreep het niet, want ik mocht geen enkele vinger in mijn neus steken.

Ik was een jongen van elf als ze op 96-jarige leeftijd stierf. Haar begrafenismaal in zaal De Krakele aan de Sint-Pieterskaai in Brugge wemelt in mijn geheugen als een feest. Ik speelde er met mijn jongere neef Wim op de golfbiljart en at er rosbief met boontjes. Over wat er nog gebeurde als na het eten de koffie en de cognac op tafel kwamen, laat mijn memorie me een beetje in de steek. Het zou kunnen dat het toen was dat mijn zes jaar jongere broertje bewees een durfal te zijn door de restjes uit de glazen op te drinken, maar die kwajongensstreek zou hij ook bij een andere gelegenheid hebben kunnen uitgehaald.

Als ik de lijst overloop zie ik nog meer groottantes en grootnonkels met mijn kinderogen terug voor me. De goedlachse tante Elza die met een nieuwe schaal kroketten komt aangewaggeld, een beeld dat ik me wellicht herinner omdat mijn vader het op een super 8-filmpje heeft vereeuwigd. Nonkel Victor, de gepensioneerde mijnwerker die zo raspend ademhaalde. De zotte tante Paula in wiens huis in het verre Limburg, waarheen de snelweg nog moest worden aangelegd, we met vakantie gingen. Tante Adrienne, de oudste, die bij het vertellen haar ogen onheilspellend kon laten fonkelen en die we met een zekere regelmaat gingen bezoeken toen ze in een klein huisje in het Pajottenland woonde. Dat vonden wij tof, tot ze in een rusthuis belandde, want daar stonk het naar pis.

Mijn nicht Ann, die ik voor deze nostalgische bui dank, omschreef de lijst als het indrukwekkende CV van haar overgrootmoeder. Wat een vrouw, voegde ze daar aan toe, 17 kinderen, 22 jaar zwanger. Zelf zou ik er nooit opgekomen zijn om dat laatste uit te rekenen. Misschien omdat ik geen vrouw ben.

Ik betwijfel of mijn overgrootmoeder met hetzelfde bewustzijn als de jonge vrouw wiens blik ik las toen ze me op het voetpad kruiste, het grootbrengen van 17 kinderen ooit als een keuze heeft beschouwd. En ik weet niet of ik trots dan wel deernis voel als ik aan haar lang vervlogen leven denk. Vrouwen hadden in die tijd gewoon geen keuze. In (haast) niets. Gelukkig is er veel veranderd. De dochters van mijn overgrootmoeder waren al volwassen als ze in 1948 voor het eerst mochten gaan kiezen voor het parlement. Met de introductie van de pil in de jaren zestig waren haar kleindochters eindelijk vrij om voor kinderen te kiezen.

En nog iets. Indien mijn sterke, vruchtbare meme, want dat was ze zonder twijfel, dezelfde vrijheden zou hebben gehad als haar kleindochters, dan zou deze tekst nooit het levenslicht hebben gezien, net zo min als ik en u misschien.