Terug in Hombeek zat ik wat lui in de zetel op mijn smartphone te facebooken, wordfeud woordjes te zoeken, mails te checken, whatsappjes te beantwoorden, kortom de normale zooi te doen waartoe zo’n ding me telkens als ik hem openklap verleidt.

We waren wezen wandelen langs de Weerdse kronkels, waar we aan enkele wilde bochten langs de Zenne op een merkwaardige middeleeuwse sluistoren waren gestoten. De toren dateert volgens het Agentschap Onroerend Erfgoed (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41029) van de laatste jaren van de 13de of begin 14de eeuw. Van de hand van de mij goed bekende hertog Jan Primus van Brabant was een goedkeuringsakte uit 1297 voor de verkoop van een watermolen door Wouter van Hollaken aan Boudewijn van Echove en Daniël Bouchout ontsnapt aan de vernielzucht van de geschiedenis. De akte vermeldt het voorrecht om een sluis op de Zenne te bouwen. Het zou een robuuste toren van zandsteen worden, met een boog op steunberen over het Zennewater gepoot en overkapt met een steil tentdak van leien.

Terwijl mijn zintuigen me diets maken dat Marianne zich in de keuken heeft teruggetrokken, verklapt mijn smartphone me dat een blogpost van februari 2014, getiteld “De reigers van Schouwen-Duiveland”, twee keer gelezen is. Het gebeurt niet vaak meer dat zo’n oude koeien uit de gracht van mijn website de kop opsteken. Ik kan de verleiding niet weerstaan om wat ik lang geleden schreef ook nog eens te lezen.

Ineens schieten er tranen in mijn ogen. Ik klap mijn telefoon dicht en ga in de keuken een handje helpen bij de HelloFresh-maaltijd die Marianne bereidt. Ik zie een ajuin liggen en stel voor die te snipperen, erop gokkend dat dit lot de middelgrote knolgroente wacht. Doe maar, lacht Marianne, druk doende met een pan op het vuur.

Als de ui in stukjes verspreid haar bestemming heeft gekregen, zie ik op mijn smartphone dat Marianne sinds we terug zijn van de Weerdse kronkelingen, ook heeft zitten tokkelen. Ze heeft op facebook foto’s gepost van de toren op onze wandeling. Het gebouw zelf heeft de geschiedenis minder goed weten te trotseren dan de akte waarin het vergund werd. Er staan maar twee zandstenen gevels meer overeind op de onderbouw.

De sluistoren, strategisch gebouwd op de plaats waar de getijdenwerking van de Zenne uitgestroomd was, regelde de watertoevoer voor de meer stroomafwaarts gelegen water-, graan- en volmolen, verklapt een toeristisch bord van de gemeente Zemst. Na de Bouchouts kwam de molen, met lucratieve sluis-, vaar- en visrechten, nog in handen van de abdij van Grimbergen en, rond 1500, de stad Brussel.

De ajuin heeft je ogen doen tranen, merkt Marianne op. Ja, lieg ik. We hebben elkaar de voorbije zes maanden al heel veel familieverhalen verteld. Mooie verhalen van geluk en droevige, over inmiddels jaren oude drama’s die toen niet overbrugbaar leken en nog steeds, af en toe, tranen kunnen doen wellen. Soms liggen geluk en rouw heel dicht bij elkaar, zoals bij die reigers uit Schouwen-Duiveland. Dat is niet altijd makkelijk uit te leggen. Bovendien was het eten klaar.