‘Vorige keer dat ik met je mee ging winkelen, moest je ook al naar een begrafenis.’ Ze zei het zomaar, zonder bijbedoelingen, mijn oudste dochter die vroeg uit de veren was om me te vergezellen naar de supermarkt op zaterdagochtend. Vorige keer, dat was een week of vier geleden.

Toen ging ik naar de begrafenis van de moeder van Els. Deze keer was het de begrafenis van Lea, de moeder van Michiel. Ze verbleef in een rustoord en kon na een ongeval al een aantal jaren niet echt actief meer deelnemen aan het leven rond haar. Michiels vader Jos was al vele jaren geleden gestorven.

De moeders van Els en Michiel waren tachtigers. Ze waren allebei erg graag gezien. Dat hoor je in de woorden, zie je in het verdriet, merk je aan de schoonheid waarmee kinderen van mijn niet meer zo jonge leeftijd en kleinkinderen die al jongvolwassen zijn, de uitvaart hebben verzorgd. Eerst in de parochiekerk van Keerbergen, nu in die van Boortmeerbeek.

Mijn voormalige klasgenoot Kristel zette zich naast me. We lazen wat in het fraaie boekje met kleurenfoto’s dat de familie van Michiel had gemaakt en keken vorsend om ons heen naar andere bekenden. Kristel vertelde dat Wim al weken thuis zat met gescheurde ligamenten aan zijn enkel. De man van Kristel is ook oud-leerling geweest in onze Don Bosco-school in Haacht. We waren niet de enige oud-leerlingen die ter wille van Michiel nog eens samen in een kerk zaten.

Terwijl een sopraan, begeleid op piano, mijn hart al week maakte bij het intredelied, kreeg ik ineens heimwee naar mijn vader. Misschien kwam dat wel omdat ik de vader van een andere ex-klasgenote had zien zitten, de man is inmiddels ook een tachtiger. Pas dan realiseerde ik me dat het enkele dagen geleden de twintigste verjaardag is geweest van mijn papa’s sterfdag. Ik had er toen moeten aan denken en mijn moeder moeten bellen, besef ik. Voor wie zo is opgevoed, borrelen schuldgevoelens in een kerk op als bellen uit een snorkel.

Op een kluitje staan we achteraf samen aan het kerkportaal. Sommigen zijn mensen die elkaar al jaren niet meer hebben gezien, anderen zijn onregelmatige vrienden. Enkelen blijven nog altijd goed bevriend. Zo gaat dat op begrafenissen. Een struise man met zilveren haar schudt me stevig de hand. ‘Sorry’, zeg ik, ‘ik herken je van in Leuven, maar ik ben je naam vergeten.’ Hij zegt zijn naam en ik denk: natuurlijk. En hij vraagt: ‘hoe was jouw naam ook alweer?’ Nog een andere kennis vraagt me wat ik momenteel voor werk doe. Ik zeg het hem. ‘Interessant’, antwoordt hij. Van hem weet ik dat hij het meent.

Met Michiel heb ik niet veel woorden kunnen wisselen. De voorbije jaren ook al niet. Dat hij al ongeveer sedert ons afstuderen in Leuven in Azië aan het werk ging en intussen in de Filipijnen woont waar hij later dan gemiddeld getrouwd is, maakt ontmoetingen niet zo voor de hand liggend. Maar ik twijfel er niet aan dat we elkaar nog weer zullen zien.

Terwijl ik naar huis rijd, denk ik terug aan die wonderlijke stem van Rozelien Nys, de sopraan die met een pianist en violiste de uitvaart opluisterde. Met een zacht gezoem sprong de verwarming in de kerk op. Hier en daar kringelden de kuchen tot boven in het schip. Buiten claxonneerde een auto. Maar verder hield heel de kerk de adem in. Want daar allemaal bovenuit wentelde, schalde en trilde die prachtige stem, onverstoorbaar, zomaar door alle gepantserde harten.

Wat zou ik mijn vader nu graag kunnen vertellen over deze begrafenis, bedenk ik me, met die sopraan, de oude bekenden en de minder gekenden. Mijn ouders waren met de ouders van Michiel in een praatgroep voor koppels. Na de dood van hun mannen onderhielden de vrouwen nog jarenlang de vriendschapsbanden. Van hen vier is mijn moeder nu de enige overlevende. Zij zal het allemaal van mij te horen krijgen, morgen, bij de koffie.

Dan laat ik haar ook het bidprentje zien en het boekje, met Lea’s foto op en deze tekst van Bram Vermeulen: “En als ik doodga, treur maar niet. Ik ben niet echt weg, moet je weten. Het is de heimwee die ik achterliet. Dood ben ik pas, als jij dat bent vergeten.”