Enkele jaren geleden was het woord theatertrekken de Grijze Man nog volslagen onbekend. Is het een werkwoord, vroeg hij zich af, of een zelfstandig naamwoord? Het laatste dus. Deze week was het woord op het kabinet van Sven Gatz een buzz-woord geworden.

Dat komt omdat minister Sven Gatz, zo liet hij in een persmededeling na de septemberverklaring van de Vlaamse regering weten, erin gelukt is extra middelen voor cultuur uit de brand van de begrotingsbesprekingen te slepen. Bijna 30 miljoen zelfs! Allez, toch 29.

Vreemd genoeg had de minister-president dat getal niet in die septemberverklaring vermeld, stelde de Grijze Man vast. Hij had wel een ander getal genoemd voor de investeringen in cultuur: 13 miljoen. Dat getal had de minister-president nog eens herhaald in een boze opinie in een krant waarvan hij nochtans dacht dat ze de standaard is, in de betekenis van maatstaf voor kwaliteit. De minister-president was kwaad omdat een journalist op basis van foute cijfers en pertinente onwaarheden niet alleen kritiek gaf, want daar kan de minister-president zoals heel de Wetstraat weet als de beste tegen, maar ook de leden van zijn regering voorstelde als onmenselijke barbaren. Ja, u leest het goed.

Dat de leider van die regering zo’n fake news niet over zijn kant kan laten gaan, daar kan de Grijze Man het alleen mee eens zijn. Want alvast Sven Gatz is geen onmenselijke barbaar. De Grijze Man weet dat wel zeker sedert hij onlangs naast dit regeringslid in een minuscuul tweepersoonstentje heeft geslapen, op de flank van een Corsicaanse berg, meer precies naast de berghut van Usciolu op de GR20. Als daar ’s nachts iemand barbaarse streken uithaalde, was het wel de Grijze Man zelf in plaats van de rustig knorrende minister. De ochtend nadien werd in een toilet, … maar daarover in latere publicaties meer, want we wijken af.

Bij nader toezien had de Grijze Man, zoals hem dat met het wassen van de jaren wel meer overkomt, toch een en ander niet zo goed begrepen. Die dertien miljoen euro bijvoorbeeld betreft niet alle bijkomende investeringen in cultuur, maar slechts de investeringen in culturele infrastructuur. En daar komen die theatertrekken om de hoek gluren.

Maar wat zijn dat nu eigenlijk, theatertrekken? Wel: dat zijn de zware buizen waaraan technici in theaters de doeken, de decors en de verlichting ophangen. In de meeste theaters worden die trekken van oudsher bediend door technici die beschikken over de benodigde kennis en een voorzichtig karakter. Toch vielen deze lieden doorheen de rijke geschiedenis van het theater regelmatig zware arbeidsongevallen te beurt.

Lang geleden, toen de theaters nog het monopolie hadden over het vermaak en geen concurrentie moesten vrezen van de film, de radio, de televisie, de computer of zelfs de smartphone, werd er niet gemaald om een arbeidsongeval meer of minder op het podium. Lang geleden was het theater dan ook veel belangrijker dan nu, weet de Grijze Man.

Hij heeft zich namelijk door diezelfde Sven Gatz laten inspireren om een boek te lezen van Stefan Zweig. In zijn autobiografie “De wereld van gisteren” boetseerde die hooggeleerde Oostenrijkse jood onder andere een onvergetelijk beeld van de culturele bloei in het Wenen van vóór de Eerste Wereldoorlog. De schouwburg was er – toch voor wie zich een ticket kon veroorloven – de place to be.

In zijn boek vertelt Zweig hoe heel Wenen, bij de laatste voorstelling vóór de afbraak van het ‘oude’ Burgtheater, te hoop was gelopen in de ruimten van het gebouw, ‘plechtig en aangedaan als bij een begrafenis’. Want in dat gebouw was o.a. Mozarts “Figaro’s Bruiloft” voor het eerst ten hemel gestegen.

Nauwelijks was het doek zonder ongelukken of theatertrekken voor het allerlaatst gevallen, schrijft Zweig, ‘of iedereen stortte zich op het toneel, om tenminste een splinter van de planken waar de geliefde kunstenaars op hadden gestaan als relikwie mee naar huis te nemen, en in tientallen burgerwoningen zag je nog decennia later deze onaanzienlijke splinters in kostbare cassettes bewaard, zoals in kerken de splinters van het heilige kruis.’

Wat een gloriedagen voor het theater waren het toen! Maar dan brak de Eerste Wereldoorlog uit, dik twee decennia later gevolgd door de Tweede. Nog vóór het einde van die laatste pleegde Zweig zelfmoord. Ook de gloriedagen van het Weens theater, laat staan van Wenen, kwamen niet meer terug. En vandaag zitten er meer mensen op Twitter dan in het theater, bedenkt de Grijze Man. Terwijl een tweet slechts een splinter is van een toneelstuk! Hoog tijd voor nieuwe theatertrekkers dus.