Een zekere John Taylor heeft in 1994 een boom mogen kiezen. De boom zal voor eeuwig zijn naam dragen. Taylor was een van de Amerikaanse veteranen die het strijdtoneel van de Slag om de Ardennen opnieuw bezocht, na er vijftig jaar eerder mee te hebben gevochten met de beroemde 101ste Airborne Division.
Het Vredesbos bestaat uit 4.000 bomen die ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de “Battle of the Bulge” werden gepland nabij het gehucht Bizory, vlakbij Bastenaken. Het bos werd zo aangeplant dat het vanuit de lucht bekeken een moeder en een kind voorstelt, het Unicef-logo, als een symbool van menselijke tederheid.

Alle Amerikaanse veteranen van het Ardennenoffensief die op de herdenking aanwezig waren, kozen een berk, een lijsterbes, een beuk of een eik uit. Voor het jonge kale boompje van John Taylor staat een paaltje met een koperen naamplaatje op. Toen we op weekend met de oudscouts door de sneeuw ploeterden en het Vredesbos doorliepen, vroeg ik me af hoeveel van deze veteranen vandaag nog zouden leven. Wie 21 was in de Slag van Normandië, na de landing op D-day (6 juni 1944), zou bij het bezoek aan het Vredesbos 71 geweest zijn. En vandaag 94.

Het internet wemelt van de informatie over het Ardennenoffensief en de rol van de eenheden die eraan hebben deelgenomen. Na wat googelen vind ik een John Taylor terug die in de F-Compagnie zat van het 506de Parachutistenregiment van de “Screaming Eagles”, zoals de valschermtroepen van de 101ste divisie werden genoemd. Ergens vermeldt het net dat hij stafsergeant was. Er staan zelfs foto’s van deze bevrijder van Europa op het net. Zijn F-compagnie kwam uit hetzelfde regiment als de Easy-compagnie, waarvan het wedervaren zo prachtig werd vereeuwigd in “Band of Brothers.”

Deze jonge Amerikaanse mannen kwamen Europa bevrijden van een regime dat verantwoordelijk was voor een van de afschuwelijkste misdaden tegen de mensheid. Al was de omvang van die genocide en de andere wreedheden op het moment dat zij hun jonge levens in de waagschaal wierpen, nog niet bekend. Ook niet voor het leeuwendeel van de Duitse soldaten trouwens.

Het Ardennenoffensief dat Hitler liet uitrollen was in feite een wanhoopspoging om een betere positie te verwerven aan de onderhandelingstafel met de geallieerden van de westerse mogendheden. Hitler wist op dat moment al dat de Russische tanks vanuit het oosten niet meer te stoppen waren.

De krijgsverrichtingen van het onverwachte Duitse Ardennenoffensief staan op vele plaatsen beschreven. Er is één element uit de strijd waaraan ik kort wil herinneren, omdat het de Amerikaanse soldaten ertoe aanzette hun vel zo duur mogelijk te verkopen. En omdat het hen sterkte in hun overtuiging dat ze een rechtvaardige, goede oorlog aan het voeren waren, door Europa van dat Duitse nazi-regime te verlossen.

Dat onderdeel van de strijd ging de geschiedenis in als het bloedbad van Malmédy. Soldaten van de Kampfgruppe Peiper, een onderdeel van het 6de SS-Panzerleger, begingen gruwelijke oorlogsmisdaden om geen tijd te verliezen. Peiper moest zo snel mogelijk de Maasbrug rond Hoei veroveren, zodat de Duitse troepen door konden stoten naar Antwerpen. Bij het doorbreken van de Amerikaanse linies vermoordden soldaten van Peipers Kampfgruppe tientallen Amerikaanse krijgsgevangenen en in een latere fase ook burgers. Op een veld openden ze het vuur op zo’n 120 krijgsgevangenen. Er konden er in de paniek die uitbrak een veertigtal ontsnappen. Maar anderen, gewonden of gevangenen die zich dood hielden, werden met een hoofdschot afgemaakt. Na de oorlog kwamen de misdadigers voor de rechter.

Staand op een punt van het grote stervormige monument met de namen van de Amerikaanse staten op, aan het grote museum in Bastogne, kijk ik in alle richtingen uit over het slagveld. Hoewel er sneeuw ligt en het museum gesloten is in de winter, tracht deze plaats een warm en behaaglijk gevoel van samenhorigheid te geven over de weg die Europa en Amerika na deze vreselijke episode hebben afgelegd.

Vandaag zijn ook Duitsland, veel Oost-Europese staten, de VS, Canada en Turkije lid van eenzelfde club. Een club die ontstaan is dankzij een erfenis van goede bedoelingen en bevlogen idealen, na die Tweede Wereldoorlog waarin meer dan 70 jaar geleden in dit oude continent miljoenen mensen zijn gestorven. Vandaag dreigt Europa Groot-Brittannië te verliezen maar heeft het wel een president, uit Polen dan nog, het land waar Auschwitz gelegen is. Die president noemde deze week Amerika een van de externe bedreigingen voor de Europese Unie. Op minder dan veertien dagen tijd zaait de komst van die nieuwe Amerikaanse president overal op aarde onbehagen en onrust. Wat zou John Taylor daar van denken?