Soms, als je echt een bepaalde goeie film wil zien, moet je daarvoor vanuit Haacht nog altijd een verplaatsing van zo’n 25 kilometer veil hebben. Om naar Son of Saul te gaan kijken, hadden we dat ervoor over.

Son of Saul is een Hongaars holocaustdrama zonder weerga. Zelfs al kijk je eerst met een zekere mate van scepsis naar deze hallucinante trip naar het hart van een verbrandingsoven van een vernietigingskamp, er zijn weinig hedendaagse cineasten die je met zo’n dwingende kracht weten aan te spreken als debuterend langspeelfilmregisseur László Nemes. Zo omschrijft de recensist van De Morgen deze winnaar van de Grote Prijs van het Festival van Cannes. Hij was ook te zien op Filmfest Gent.

Son of Saul is het verhaal van een gevangene uit een Sonderkommando in een vernietigingskamp van de nazi’s, zeg maar Auschwitz want het ligt in de buurt van Krakau. De Sonderkommando’s waren gevangenen die het vuile werk moesten opknappen: de aangekomen transporten begeleiden naar de “douches”, hun bezittingen verzamelen, hen aansporen om zich uit te kleden, hen de gaskamer indrijven, naderhand de gaskamers binnengaan, de lijken bijeen slepen, de door bloed en uitwerpselen vuile vloer poetsen, de lijken die stukken werden genoemd, verbranden.

Het is een bijzondere film. Hij toont de gruwel niet, omdat de camera voortdurend op de schouder hangt van het hoofdpersonage, maar laat die daardoor net sterk op de toeschouwer inwerken. De gevangene meent opeens het lijk van zijn zoon te herkennen en wil hem een deftige begraving geven, waarvoor hij op zoek moet naar een rabbijn. Zoals je kan verwachten, loopt de film niet goed af. Wij waren het bij onze nabespreking op wat minpuntjes en kritische vragen na, die we wel over elke film te stellen hebben, grosso modo eens met de kenners, die de film een uitstekende prent noemen en dat niet enkel in zijn genre.

Het had ons wel wat moeite gekost om hem te zien te krijgen. Al enkele weken zochten we op internet een zaal in de buurt waar de film draait op een moment dat wij, twee hardwerkende Vlamingen, hem kunnen zien. Dit weekend was het zover: in enkele Brusselse cinema’s stond hij op het programma. We kozen voor Galeries, een mooie arthouse cinema in de Sint-Hubertusgalerij in hartje Brussel.

Ik dacht dat een uur en een kwart wel voldoende tijd zou zijn om die 25 km op een zaterdagavond naar centrum Brussel te overbruggen. Dat zou ook ruimschoots het geval geweest zijn, moesten we niet door een politiecordon aan het Josaphatpark in Schaarbeek zijn opgehouden. Het terreurniveau is wel verlaagd in Brussel, maar het staat nog wel op 3.

We geraakten gelukkig net op tijd in de cinema voor de vertoning van 19 u, bijgewoond door een twintigtal filmliefhebbers. Ergens halverwege de film voelde ik een vlaag van zenuwachtigheid door de zaal gieren als in het duister een mansfiguur met wat gestruikel de trappen opliep, helemaal naar achteren, waar de filmoperator staat. Seconden later zette een vreemd spaarzaam strijklicht enkele hoofden voor ons in de halfschaduw. Meteen liep een van de toeschouwers weg langs de andere trap. Onrustig gingen hoofden heen en weer en steeg geroezemoes tot de bovensten banken. Maar de film ging gewoon door. De zenuwen staan in Brussel nog strak gespannen, als er zich iets onverwachts voordoet, besloot ik.

Na afloop, rond 21 u, wandelden we net zoals vele anderen de galerij door. We zagen twee militairen de vrolijke Frans uithangen. Met hun FNC’s krijgshaftig voor hun met een scherfwerende vest beschermde borst lieten ze zich gewillig fotograferen naast enkele lachende schoolkinderen. Ik dacht: verdorie, als iedereen nu eens onze soldaten en politiemannen zou aanspreken, hen danken voor hun beveiligende werk en vragen of ze met hen op de foto mogen, de sfeer zou meteen een stuk warmer zijn in de stad. Een ideetje om eens uit te testen volgende week.

We gingen nog een glas drinken en belandden in de Arcadi. Dat is een bijzonder druk aangeklede bistro op het einde van de galerij. De zaak is volgestouwd met kleine ronde tafeltjes en is gespecialiseerd in taartjes en quiches. Maar ze beschikken er ook over een uitgebreide bierkaart met prijzen die, in vergelijking met die van de wereldberoemde Mort Subite een boogscheut verder, best nog te pruimen zijn voor een dorpeling als ik, die gewoon is 3 euro te betalen voor een duvel.

Het personeel sprak onder elkaar Arabisch maar met de klanten Frans of Nederlands, jawel hoor, met een accentje weliswaar, maar zo vriendelijk dat mijn vrouw snel aan de praat geraakte met de vrouw in wie we de gerante vermoedden. Ze volgt nog lessen Nederlands, vertelde ze, hoewel ik haar Nederlands al bijna perfect vond. Maar ik wil ook eens wat dieper met mijn klanten in het Nederlands kunnen spreken, zei ze in het Frans, en dan heb je een rijkere woordenschat nodig dan het hoogstnodige voor de horeca.

Even twijfelde ik daarop om nog een tweede Straffe Hendrik te drinken. Maar achteraf was ik blij dat ik me voor een keer eens had weten te beheersen. Want ook de terugweg verliep niet op rolletjes. Aan Kampenhout-Sas hield de politie van zone Kampenhout-Steenokkerzeel ons staande voor een forse alcoholcontrole. Voor het eerst in mijn leven mocht ik blazen. Ik moet toegeven: ik was wat nerveus. Dat bleek uit mijn reactie op het wat als-grapje van mijn vrouw, die tijdens het aanschuiven naar het verdict van de politiemannen zei: wat als ik nu eens een friet met mayonaise zou bestellen? Hou jij me maar gedeisd, katte ik haar af.

Enkele seconden later, na een fors geblazen ademtocht, liet de politieman me zijn toestelletje zien waarop ik alleen een groen schermpje kon onderscheiden. Hij zei vriendelijk: u bent veilig, rij maar door. De wonderen zijn de wereld nog niet uit. Fier als een gieter vertelde ik mijn dochters die nog tv zaten te kijken dat hun vader geslaagd was voor zijn eerste alcoholcontrole.