De les eindigde met een vers uit het evangelie van Mattheus. Hij leest nog eens het sms’je op het scherm van zijn mobiel. Het was het eerste berichtje van de dag. De enige sms die hij van haar had ontvangen voor hij die ochtend in Zaventem op het vliegtuig naar Lissabon stapte. Weer een van haar raadsels, dacht hij. Een van haar onhebbelijkheden die haar zo intrigerend maken. Hij kijkt achteloos over de reling van het terras naar de Taag beneden hem. Er ligt een cruiseschip aangemeerd. Hij telt de verdiepingen: negen.
Drie maanden geleden ontmoetten ze elkaar op de Frankfurter Buchmesse. Hij voelde het meteen. Zij was de vrouw op wie hij zijn leven lang had gewacht. Op een receptie stelde zijn collega haar voor als de journaliste van NRC die Ilja, een van hun sterauteurs, was komen interviewen. Ze raakten aan de praat en hielden pas op toen ze vriendelijk verzocht werden het pand te verlaten. Hij vertrouwde zijn collega dezelfde avond nog toe dat hij gek van haar was.
Ze is geestig en rad van tong. Ze heeft mooie enkels die langs een wondere welving in gespierde kuiten overgaan. Haar gezichtje is fijn gepenseeld, haar roodgeverfde haar in pieken, haar ogen olijfgroen. Haar neus is misschien een klein beetje te lang in verhouding tot haar bovenlip. Hij voelde de stressfrons op zijn voorhoofd smelten als ze lachte. Hij zei zijn collega dat ze zoveel lacht dat ze al rimpels heeft op haar 29ste en dat hij dat geweldig vindt.
Terwijl hij zich naar de incheckbalie begaf, realiseerde hij het zich opnieuw. Hij is hopeloos verliefd. Dat hij dat nog mag beleven. Hij heeft tram vijf in zicht en komt net een lange burn-out te boven. Hij checkte in, passeerde de veiligheidscontrole en ging zitten wachten aan de gate, broedend op de oplossing. Om de haverklap checkte hij of zijn iPhone geen nieuwe tip gaf. Het evangelie van Mattheus? In een les? Ze was vrijzinnig opgevoed, had ze hem verteld. Wat had ze dan verloren in een les die eindigde met een vers van Mattheus?
Na de Buchmesse bleven ze mailen. Eerst een keer per dag een lange mail. Al gauw talloze mails en sms’jes per dag. Soms alleen een x. Ze zochten een manier om elkaar terug te zien. Hij nodigde haar uit voor de opening van de nieuwe locatie van de José Saramagostichting in het gerenoveerde Casa dos Bicos in Lissabon. Zijn uitgeverij gaf de Nederlandse vertalingen van de romans van de overleden Portugese Nobelprijswinnaar uit. Met een journaliste de Stichting in Lissabon bezoeken, was promotie voor de boeken. Bovendien kende hij er zijn weg even goed als de bestuurders van tram 28. Het had nog wat voeten in de aarde om haar overtuigd te krijgen.
Het boarden begon. Zonder ook maar het minste idee te hebben van wat ze nu eigenlijk bedoelde, klom hij de trap op van de Airbus van TAP. Hij installeerde zich en begon voor de tweede keer in zijn leven “Het jaar van de dood van Ricardo Reis” te lezen, een roman van José Saramago die zich in Lissabon afspeelt. De verhaallijn kende hij nog goed: Ricardo Reis, een van de alter ego’s van de grote Portugese dichter Fernando Pessoa, komt na diens dood, aan de vooravond van de Spaanse burgeroorlog en na zestien jaar in het buitenland te hebben geleefd, terug naar Lissabon. Hij loopt er de dode Pessoa tegen het lijf, waarmee hij gesprekken voert over koetjes en kalfjes en vooral over het nieuws in de kranten en de poëzie. Zoiets houdt in het werkelijke leven natuurlijk geen steek maar uit de gouden pen van Saramago lijkt het alsof het om een natuurlijke gang der dingen gaat, zij het dan slechts bekend bij wie dood is.
In de roman valt Ricardo Reis voor de charme van een jongedame van stand en bezwangert hij een kamermeisje. Het fascisme begint zijn opmars in Europa maar in Spanje is de democratisch verkozen linkse regering net ingezworen. Het boek eindigt zoals de titel voorspelt: Ricardo Reis volgt zijn spokende geestelijke vader Pessoa in de dood, als de liefde onmogelijk blijkt en de wereld de eigen ondergang tegemoet kolkt. Het was weer even wennen aan die zinnen als slingerplanten, waarin dialogen en beschrijvingen wemelen tussen gevoelens en persoonlijke commentaren van de auteur. Ze vergen een concentratie die hij niet zo goed kon opbrengen, opgewonden door het vooruitzicht drie dagen met haar te kunnen doorbrengen.
Het plan om haar in Lissabon het verhaal van Reis te vertellen, was al eerder in hem gerijpt, door de gelijkenis met de oudere schrijver die op middelbare leeftijd de liefde van zijn leven vindt bij een jongedame. Hij wist wel dat hun leeftijdsverschil geen makkelijke kaap om te ronden zou zijn. Ze vond hem zo lief, bekende ze in Frankfurt. Maar ze wilde het nog wat aanzien. Ze had al eens het gevoel gehad te snel met iemand te breken. Die fout wilde ze niet opnieuw maken.
Het tweede bericht ontving hij toen het toestel Portugese grond raakte en hij de vliegtuigstand van zijn smartphone had uitgeschakeld. Een decimaal getal: 6,21. Alweer een raadsel. Ze bakte het wel erg bruin, dacht hij in de slurf naar het luchthavengebouw. 6,21, wat zou dat betekenen? Haar aankomstuur? Dan zou haar vlucht vanuit Schiphol abnormaal veel vertraging hebben. Hij stuurde een vraagteken terug. Hij begon zich wat gefrustreerd te voelen. Het duurde nog haast een half uur vooraleer haar antwoord binnenliep. Met een link: http://www.online-bible.nl. Hij zat inmiddels in een taxi naar Alfama, de wijk in Lissabon waar ze hadden afgesproken. Na een bezoek aan het Castelo São Jorge dat de stad domineerde zou hij haar verrassen met een etentje in Café Pit. Dat on-typisch Portugees tapasrestaurantje van een hondsaardige eigenaar die een mondje Frans spreekt, serveert heerlijke inktvis.
De taxi kon hem niet snel genoeg rijden. Toch iets met de bijbel? Dat erotische hooglied? Nee, als hij zich niet vergiste, stond dat in het Oud Testament. De evangeliën waren Nieuw Testament. De voorbije maanden waren erotische gedachten over haar nooit ver weg geweest. In Frankfurt hadden ze het maar één keer gedaan. Als ze zwetend met haar hoofd op zijn borst rustte, vroeg hij: heb je me graag? Ja, zuchtte ze, maar ik wil me niet halsoverkop in een nieuwe relatie gooien. In de lange mails die de maanden daarop volgden, slaagde hij erin haar van zijn totale liefde te overtuigen.
Vreemd, dat alleen aan haar denken hem op zijn 47ste weer zo’n groot libido heeft gegeven. Hij hoefde zich slechts voor te stellen hoe het zal zijn om haar straks bij het betreden van hun hotelkamer over haar flakkerende haar te strelen, haar tegen de kamermuur te drukken en te kussen, haar been op te heffen, met zijn vinger de voorzichtige kromming van haar kuit te volgen en hij voelde zijn lid al zwellen. Alfama, zei de taxichauffeur. Zet me maar af aan de halte van tram 28 voor het kasteel, antwoordde hij in het Engels.
Even later zit hij op een terras met zicht op de stad en de rivier. Niet dat hij daar aandacht voor heeft. Zijn eerste bekommernis is die link intikken. Een echte online bijbel dus. Onder de knop Nieuw Testament klikt hij door op Mattheus. En dan begrijpt hij wat 6,21 betekent: het zesde hoofdstuk, vers 21. ‘Want waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn’, leest hij. Een warm gevoel overspoelt zijn ingewanden.
Hij bestelt een biertje en geniet van de blauwe hemel die afsteekt tegen de rode daken van Alfama en de Sao Vicente met zijn twee witte torens. Beneden hem stroomt de brede Taag waarover de wolken onder de zon schaduwbanen laten glijden. Het cruiseschip met de negen verdiepingen soest in de haven. En dan denkt hij terug aan die eerste sms. De les eindigde met een vers van Mattheus. Een ijsvinger klimt van zijn stuit over zijn ruggengraat naar zijn nek. Het raadsel wordt hem ineens duidelijk. De les die het leven haar heeft geleerd, om niet te snel uit elkaar te gaan. De les die een einde neemt. Het vers van Mattheus. Ze is niet onderweg naar Lissabon, ze is bij haar Bart gebleven. Die jongen met wie ze niet halsoverkop wou breken.
Zijn iPhone trilt. Nog een sms. Sorry, zoals je zult begrepen hebben, ben ik vanochtend van idee veranderd en nog bij Bart. Have fun with Saramago x. Hij drinkt in twee teugen zijn glas leeg. Hoe hebben mijn illusies zo kunnen bloeien, zucht hij. Hij staat recht en voelt het koud bier in zijn maag klotsen. Op een of andere manier denkt hij eraan 2 euro op het tafeltje te leggen. Hij keert zijn romantische uitzicht de rug toe en loopt met zijn weekendtas in zijn hand Alfama in. Hij laat zich meezuigen met de mensen die het steegje naar het kasteel beklimmen. Zonder nadenken koopt hij een entreekaartje als hij aan de beurt is en loopt de toegangspoort door, de kasteeltuin in waar olijfbomen voor schaduw zorgen. Zijn voeten brengen hem naar de kantelen van de vestingmuur. Hij ziet de haven nog van een hoger gezichtspunt, de Taag die uitwaaiert naar waar hij weet dat de monding in de zee ligt, de Bairro Alto, de bovenstad uitgezaaid op de heuvel rechtover hem, de slanke San Justa-lift van ijzer, schuin voor hem.
Hij wandelt verder langs de muren. Hij bedenkt dat hij die neogotische lift van in het begin van de twintigste eeuw in de San Justestraat loodrecht voor zich heen wil zien. Hij beeldt zich Pessoa in die van daar ooit naar het kasteel keek. Terwijl de stad sluimert in de zon op haar terugweg, klimt hij op de muur. Alles wordt stil. Hier, waar de zee ophoudt en de aarde wacht, begrijpt hij wat hij doen moet. Kom Ricardo, doe het en doe het goed.
Enkele honderden meters rechtover hem op de San Justa, slaakt een toeriste uit San Francisco een gil als ze door haar telelens een man van het kasteel ziet springen en hem anderhalve seconde lang ziet vallen met zijn hoofd naar beneden en zijn armen krampachtig tegen zijn lichaam geklemd, om zeker dood neer te storten.

(Dit kortverhaal was mijn inzending voor de Aspe Award. Het haalde de shortlist maar viel niet binnen de prijzen)