Een twintigtal geïnteresseerden was opgedaagd voor de presentatie van het boek “Links Liberalisme. Een politieke filosofie voor de 21ste eeuw”, door Herman Lauwers. Het evenement vond plaats in het Goudblommeke van Papier, een prachtig etablissement dat een plaats zou verdienen in een Gids van de 30 beste cafés van Brussel.

Bij de toehoorders bevonden zich ook de Grijze Man, zijn baas en twee collega’s. De baas was er omdat de auteur hem gevraagd had of hij hem wilde inleiden. De collega’s omdat ze belangstelling hadden voor de links-liberale inzichten.

De Grijze Man en zijn baas hadden die Herman Lauwers al leren kennen in hun scoutsleven. Herman was toen als “verbondscommissaris” de opperscout van Vlaanderen. Hij was daarmee in de voetsporen getreden van roemruchte voorgangers als Jean-Luc Dehaene of Marc Van Peel, die bij de CVP zouden eindigen. Met bevlogen toespraken en een vers jaarthema op de herfstontmoeting in de Kluis in Sint-Joris-Weert stuurde Lauwers zijn leiders en leidsters in die tijd terug naar hun lokalen, bossen en speelterreinen.

In zijn nieuwe boek verwijst Lauwers trouwens naar die periode uit zijn leven. Voor zijn verwezenlijkingen bij het Vlaams Verbond van Vlaamse Scouts en Meisjesgidsen, zoals de scouts toen heetten, wuift hij zichzelf in zijn boek lof toe: “Het succes van scouting in Vlaanderen vandaag als een moderne jeugdbeweging is het gevolg van het toen uitgewerkte, nieuwe pedagogische model (en daar ben ik behoorlijk trots op).”

Wat er ook van zij, het Limburgse oog van de ex-leider van de KSA die toen de Volksunie voorzat, Jaak Gabriëls, was daardoor op Lauwers gevallen. De verbondscommissaris kreeg in 1987 als een “verruimingskandidaat” een verkiesbare plaats aangeboden op de Volksunie-lijst in Antwerpen. Daar moest hij wel wat klippen omzeilen om door de lokale achterban aanvaard te worden. In zijn boek verwijst hij naar jonge, radicale Vlaamsnationalistische talenten als Luc Sevenhans, Jan Jambon en Peter De Roover die zich in de Antwerpse gremia van de VU niet konden neerleggen bij (onder meer) de verkiesbare plaats voor die linkse scoutsleider. De eerste trok naar het Vlaams Blok, de twee anderen deden een succesvolle greep naar de macht in de op apegapen liggende Vlaamse Volksbeweging, die ze radicaliseerden tot de eerste separatistische strijdorganisatie van de toenmalige klassieke Vlaamse Beweging.

De Grijze Man en zijn baas leerden Lauwers in de VU nog beter kennen. De Grijze Man omdat hij redacteur van het VU-weekblad Wij was, gevestigd op het Brusselse Barricadenplein. Sven Gatz omdat hij kabinetsmedewerker werd van oud-VU-voorzitter Vic Anciaux, toen die het in de eerste helft van de jaren negentig tot Brussels staatssecretaris schopte van o.m. de brandweer. Zoals politieke raspaardjes wel vaker op kabinetten te beurt valt, werd Sven Gatz vanuit dat kabinet gelanceerd als parlementslid in het Brussels en later in het Vlaams Parlement.

Als progressieve verruimer – er waren er immers ook conservatieve, zoals bijvoorbeeld Herman Candries – slaagde Lauwers erin een jaar of twintig parlementair te blijven. Zo ongeveer samen met de VU verdween hij van het politieke toneel. Die heerlijk anarchistische VU, waarvan er volgens haar weekblad Wij ooit tijdens een manifestatie in Leuven tegen apartheid vlaggen wapperden bij de betogers zowel als bij de tegenbetogers, verdween niet in één klap, bijvoorbeeld na een loden verkiezingsnederlaag op een zwarte zondag, maar als een versleten trein die traag uit het zicht sjokt, via heel wat tussenstations als VU-ID, Spirit, en nog een laatste factie waarvan de Grijze Man zich de naam even niet meer herinnert.

Inmiddels had ook heel wat treinpersoneel, vooral van de progressieve, links-liberale wagons die de redding verwachtten van het al even broze D66 in Nederland, onderdak gevonden bij andere partijen als VLD, SP.A en Agalev. Een enkeling belandde zelfs bij de CVP, op dat moment nog de belangrijkste partij van allemaal. Tenminste toch tot de N-VA, met de meeste passagiers in de wagons, zich vasthaakte aan die grootste partij, omdat ze vreesde op eigen kracht tot stilstand te zullen komen voor het volgende kiesstation. Vandaag heeft die erfgenaam van de VU de CD&V opgevolgd als de Vlaamse politieke marktleider.

De dynamische Lauwers van toen is nu een actieve zestiger. Hij zit De Federatie voor, de belangengroep van het Vlaamse sociaal-cultureel volwassenenwerk en de amateurkunsten. Het zaaltje van het Goudblommeke was gevuld met twee soorten mensen: linkse liberalen uit Brussel en de Rand, zoals de Vlaamse en de Brusselse ministers Sven Gatz en Guy Vanhengel, en middenveldkopstukken uit de Federatie.

Voor de linkse liberalen was het een nostalgisch weerzien met medestanders van weleer. De Grijze Man herkende er verschillende: een advocaat die enkele decennia geleden VU-jongerenvoorzitter was, een vermoeid ogende fractiesecretaris uit het Brussels Parlement, een Annemie die niet langer politiek actief is en een verkiezingskaartje in de handen kreeg gestopt van een actieve liberaal uit Sint-Gillis en tot veler hilariteit openhartig zei: wat ben ik blij dat ik zo geen kaartjes meer moet uitdelen!

Na afloop van een boeiende presentatie haastte de Grijze Man zich naar zijn trein. Hij dacht dat Herman Lauwers dat wel zou begrijpen. Die zou ongetwijfeld nog wat blijven plakken en iets later verguld huiswaarts keren.

“Links liberalisme. Een politieke filosofie voor de 21ste eeuw”, Herman Lauwers. Uitg. Pelckmans Pro, 208 blz, € 24,99.