Brussel telt veel koffiebars, een typisch stedelijk verschijnsel dat de jongste jaren aan een opmars bezig is. In deze eerste Notities breng ik een bezoek aan Café Velvet, op de Brandhoutkaai.

De kerstmarkt ligt er afgesloten en verlaten bij. Het reuzenrad is op een halve dag haast helemaal afgebroken. Langs de Brandhoutkaai ligt Café Velvet, een koffiebar die nu dik anderhalf jaar open is. Op de rudimentaire Engels- en Spaanstalige website staat het concept van de Velvet omschreven: de koffiecultuur versterken door een plek te creëren waar mensen elkaar ontmoeten rond koffie. Naast de Velvet in Brussel, lees ik, zijn er nog zo’n plekken in de Colombiaanse steden Medellin en Itagüi. In de Velvet zijn er boeiende verhalen te rapen over de Colombiaanse koffieboeren.

Bij de beginnende middagdrukte stap ik het etablissement binnen. Er zijn nog enkele tafeltjes vrij. Vooral jonge mensen vinden het hier fijn, blijkbaar. Ik hoor Engels, Frans en Nederlands. Maar heel wat gasten zwijgen. Vooral zij die alleen aan een tafeltje zitten. Ze tikken op hun smartphone, lezen een boek, surfen (gratis wifi!) op een laptop, schrijven in een boekje, zoals ik.

De barista is een nogal stuurse Vlaming die Engels spreekt met de jonge vrouw die hem helpt. Hij vraagt me of ik aan de toog wil bestellen. Nu pas zie ik een bordje ophangen met de boodschap: card payment only/please order at the bar. De empanadas kan hij niet klaarmaken omdat er iets mis is met de oven. Maar hij heeft wel toast met een tapenade van zwarte bonen en sla in de aanbieding. Ik ga voor de vegetarische toast en een latte macchiato, niet zo’n evidente combinatie misschien, maar ach, hier kent niemand me.

Ik zet me met mijn rug tegen de muur met zicht op de toog, op vinkenslag om een praatje te kunnen slaan met de barman. Ik heb het er eerlijk waar niet om gedaan, maar binnen de twee minuten ben ik omgeven door jongere vrouwen. Die links van me leest De Morgen. Die rechts van me krijgt het gezelschap van een vriendin met een mooie puntzwangere buik. De vriendinnen hebben elkaar veel te vertellen, in een taal waaruit ik niets kan opmaken. Maar omdat ze zo’n blanke huid hebben, gok ik dat ze van ergens uit het noorden van Europa komen.

Een van de twee vriendinnen staat recht om aan de toog de bestelling door te geven. Tot mijn verbazing doet ze dat in het Nederlands, met maar een klein beetje haar op. Ik denk meteen aan het interview van Sofie Mulders met Geert Van Istendael dat ik die ochtend in De Morgen heb gelezen. Van Istendael is een uitstekend journalist geweest van de openbare omroep en schrijver. Mulders omschrijft hem als een eeuwige Brusselaar, hoewel hij op z’n zeventigste net is verhuisd naar Sint-Joris-Weert, dat Brabants dorp waar alle scouts en gidsen in De Kluis thuis zijn.

In het interview zegt Van Istendael dat de Vlaamse Gemeenschap volgens hem ‘minder krenten moet kakken en veel geld in het onderwijs in Brussel moet steken.’ Als Vlaanderen investeert in Brussel en er de beste leerkrachten inzet, spreekt Brussel over één of twee generaties weer Nederlands, meent hij. ‘Want al die kinderen zullen Nederlands beschouwen als een van hun talen en het niet meer willen laten varen. Omdat het economisch gewoon te interessant is.’ Zoals het vroeger economisch interessant was voor de Vlamingen in Brussel om Frans te leren. Een stelling die ik helemaal onderschrijf.

De Velvet zit intussen bomvol. De barista en zijn helpster hebben het erg druk. Maar hoe zit het nu met die verhalen over de koffieboeren? Terwijl hij koffiemachines en klanten bedient, overval ik de barman toch met mijn vragen. Hij legt me uit dat de Velvet in Brussel de koffie verkoopt, in bonen en in kopjes, die koffieboeren in de vestigingen in Colombia komen slijten.

Het personeel uit Colombia krijgt zelfs de gelegenheid om een korte periode in Brussel te werken en omgekeerd. In Brussel volgt het personeel dan Franse en Nederlandse lessen. Natuurlijk volstaat die periode niet om vloeiend Nederlands en Frans te spreken. De Vlaamse barista is zelf ook al aan de slag geweest in Colombia. Tijdens deze drukste momenten van de dag wil ik hem niet langer van zijn werk houden met vragen over zijn avonturen en ervaringen in Colombia. Dat is ook niet nodig. De lach die nu zijn gezicht siert, zegt alles.