Tachtig jaar geleden werd het vernietigingskamp van Auschwitz bevrijd. Heel wat staatslieden en politici waren bij de herdenking, zondag jl. Met zijn scoutsstam duikelde de Grijze Man het voorbije weekend in de Eifel een minder zwaar op de maag liggend verhaal op. Hierin speelt Victor Neels de hoofdrol, een man die van verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog Belgisch legerofficier in Duitsland werd.

Denk nu niet dat de Grijze Man een tikfout in de titel van deze blogpost heeft geschreven. Het onderwerp van deze bijdrage heeft niets te maken met vogelzang, waarvoor de Grijze Man weliswaar ook belangstelling heeft, maar wel degelijk Vogelsang. Eerst was Vogelsang een voormalige Nazi-eliteschool, vervolgens een militair oefenterrein waar enkele vrienden van de Grijze Man tijdens hun militaire dienst werden opgeleid, en nu is het een natuurpark, een herinneringsplek en een tentoonstelling. Er is ook nog een overdekt zwembad met duiktoren en een restaurant.

De Grijze Man was het voorbije weekend op pad met oudscouts in het prachtige Duitse Eifel-natuurpark van Vogelsang, waar de lange afstandsroute Eifelsteig doorheen loopt. Er lagen nog vlekken van ongedooide sneeuw op weiden waar de zon niet bij kon. Op sommige wandelpaden was de sneeuw in een gevaarlijke ijslaag gemuteerd. De wandeling van circa 13 kilometer was hier en daar een stevige kuitenbijter, die enkele leden van het wandelgroepje flink deed zweten en hijgen.

Het natuurpark is zo’n 100 hectare groot, bebost en dooraderd met paden, wegen, rivieren, beken en weiden. De Ordensburg Vogelsang van de nazi’s is een van de grootste bouwwerken uit die barre jaren in Duitsland. Van 1934 tot 1941 was de Ordensburg een plek waar de toekomstige elite van de nazi’s werd opgeleid, ideologisch geschoold en fysiek getraind.

Toen de Tweede Wereldoorlog begon, trokken de mannen van de Ordensburgen mee ten oorlog. In de veroverde gebieden werden ze ingezet bij het Duitse burgerlijke bestuur. Daar ontpopten velen zich tot daders die de Duitse oorlogsmisdaden faciliteerden. Eind 1944 bombardeerden de Geallieerden onderdelen van het gebouwencomplex van de Ordensburg.

Na de Tweede Wereldoorlog vormde het Britse leger de Ordensburg om tot een militair oefenterrein: Kamp Vogelsang. Dat kamp werd in 1950 door het Belgisch leger overgenomen. In het nabijgelegen verwoeste dorp Wollseifen, waar de kerk, een kapel en het schooltje heropgebouwd werden, kwam er wat nieuwe huizen in snelbouwsteen bij om Belgische soldaten in opleiding te leren hun mannetje te staan in stadsgevechten.

Het Belgisch leger gebruikte Kamp Vogelsang tot 2005 als militair oefenterrein. Van 1970 tot 1980 was luitenant-kolonel Victor Neels de kampcommandant van Kamp Vogelsang. Als jongeling vocht Neels tijdens de Tweede Wereldoorlog als verzetsman tegen de Duitse bezetter. Na de oorlog sloot hij zich aan bij het nieuwe Belgische leger, dat bezettingssoldaten leverde in Duitsland. Daar leerde hij zijn latere Duitse vrouw Annelene kennen. In Duitsland leerde hij ook van de Duitsers houden.

Mede onder impuls van zijn vrouw spande hij zich in Kamp Vogelsang in om de levensomstandigheden van de Duitsers in de dorpen en steden rond het kamp te verbeteren. Na zijn pensionering in 1980 bleef hij in Duitsland wonen. Hij overleed in januari 2025, op z’n 100ste. In 2009 werd in het Vogelsang natuurpark een hangbrug geopend, die naar hem werd genoemd.